Słów kilka o Ropicy Górnej (Ruskiej) - okiem wędrowca

Witajcie! *

Dziś pragniemy Wam przedstawić jedną z pierwszych beskidzkich miejscowości przez nas odwiedzonych. Wieś tą odwiedziliśmy dwukrotnie - w marcu 2012 i wrześniu 2015 roku. Przejeżdżaliśmy też tędy kilkakrotnie, zaglądając czasem to tu, to tam..  Zapraszamy Was do wirtualnej wędrówki razem z nami po Ropicy Górnej(dawniej Ruskiej). 

Ostatnie spojrzenie na Małastów... 

 TROCHĘ HISTORII:

                                                 Ropica Górna - google maps

Ropica Górna, dawniej Ropica Ruska ( z łemkowskiego Ropycia ) – wieś położona w dolinie rzeki Sękówki na wys.  310-360 m  n.p.m. w gminie Sękowa w powiecie gorlickim. Jej nazwa wywodzi się od potoczku, który przez nią przepływa – dawniej nazywany Ropica – zdrobnienie rzeki do której uchodzi – Ropy.  Ulokowana została na prawie polskim, potem zgodnie z dokumentem wydanym w  1342 r. przez Kazimierza Wielkiego zmieniono prawo lokacyjne na niemieckie, co świadczy o tym że wieś istniała już nieco wcześniej. W wieku XVI osadę przeniesiono na prawo wołowskie.   Od 1629 należała do powiatu bieckiego, od tego roku wiadomo też, że istniała tu parafia grekokatolicka
, gdyż w dokumentach zapisano obecność „popa z obejściem”. Pod koniec XVIII wieku przeszłą w ręce prywatne, a od 1874 funkcjonowała tu gorzelnia wytwarzająca z ziemniaków spirytus. Czarne złoto było już tutaj znane od bardzo dawna. W 1875 istniało tu i pracowało 74 szyby naftowe, większość z nich to tzw. kopanki, ale są ślady też prowadzenia pierwszych prac wiertniczych. Największym gospodarującym tutaj przedsiębiorstwem było to należące do W. Dembowskiego - z 37 szybów pozyskiwano 200 ton ropy rocznie. W "dobrach" Dembowskiego odnotowano ciekawe zdarzenie - otóż pewnej zimy pracownicy przerwali pracę z powodu śnieżycy. Po powrocie zauważyli, że z jednego szybu ropa.. przelewa się, i spływa do Sękówki. Mieszkańcy wtenczas kisili akurat kapustę - a widząc spływające "czarne złoto" - kapustę z beczek wyrzucili, a na jej miejsce zbierali ropę. Niestety, prawo nakazywało bezpłatny zwrot dobra właścicielowi. Ot, i tak ani kapusty, ani ropy...
No właśnie - pewnie już domyślacie się, skąd wzięła się nazwa miejscowości?Prawdopodobnie właśnie od obserwowanych tutaj już dawno wycieków ropy. Nazwa wsi ulegała zmianom. Najpierw była Ropica, potem Ropica Sękowska, a następnie - Ruska. Po II wojnie zaś nazwę zmieniono ostatecznie na Ropica Górna.

W 1914 r. do obozu w Thalerhoffie trafiło 20 mieszkańców, z których 3 zmarło na początku 1915. W okolicy toczono ciężkie walki w latach 1914 i 1915 - szczególne walki toczono o pobliska Sękową. Podczas tych walk ucierpiała także i Ropica Ruska.. Pamiątką tych wydarzeń są 3 cmentarze wojenne zlokalizowane w miejscowości.
Po wojnie kontynuowano wydobycie ropy naftowej, niemniej jednak nie była to już "gorączka złota".. W 1933 roku wywiercono szyb o głębokości około 500 metrów.

W 1938 wieś liczyła 800 mieszkańców. Wieś opustoszała w latach 1945-47. Ostatnich Łemków wysiedlono w ramach „Akcji Wisła” w dniach 26 VI – 30 VI 1947 roku - wyjechało wtedy 195 osób.

Obecnie wieś liczy ok. 600 mieszkańców, jak łatwo zauważyć  zawirowania historyczne dosyć mocno odbiły się  na społeczności tej wioski – cerkiew grekokatolicka z 1813 roku została zamieniona w kościół rzymskokatolicki, większość ludności stanowią teraz Polacy, a cmentarz grekokatolicki  jest zapomniany i chyli się ku upadkowi. To właśnie ten cmentarz zatrzymał Nas tutaj na długo… A idąc drogą minęliśmy niejeden krzyż kamienny, często "w szczerym polu", a normalnym zjawiskiem są charakterystyczne prostokątne "obramowujące" delikatne wyniesienia - ślady po fundamentach i ścianach domów, których już nie ma. Jeśli tylko umie się patrzeć można wiele zobaczyć, i to nie tylko w tej miejscowości...

kolejny, piękny krzyż 

Jak wyglądała nasza pierwsza "wyprawa" tutaj, pisaliśmy w 2013 roku: "Wykorzystując kilka dni wolnych od studenckiej zawieruchy uczelnianej oraz przejaśnienia w pogodzie postanowiliśmy po trosze odwiedzić, po trosze zaś poznać na nowo kilka Beskidzkich miejscowości. I tak idąc sobie drogą z Małastowa w kierunki przepięknej wsi Bartne dotarliśmy do Ropicy Górnej. A warto tu nadmienić że pogoda przestała Nam wówczas sprzyjać – zaczął padać deszcz, powiało chłodem, ogólnie zrobiło się nieciekawie. Na szczęście jednak w miarę jak „zagłębialiśmy” się w Ropicę Górną, pogoda zaczęła się poprawiać. Najpierw dotarliśmy do pomnika milicjantów. Zrobił na Nas dwuznaczne wrażenie, Ale historii nie zmienimy, więc zakończymy lepiej to zdanie słowami: Pomnik jest, stoi, i pewnie jeszcze długo postoi.Cóż… Ale wróćmy do Naszej podróży. Minęliśmy pomnik i dostrzegliśmy uroczą (chociaż betonową) kładkę. Chociaż słowo urocza nie całkiem pasuje – była oblodzona, mokra, śliska, bez porządnej balustrady, a pod nią płynął wzburzony potok. Mimo to nie mogliśmy się powstrzymać, i zabawiliśmy na niej kilka minut. "
Dziś, już trochę "dojrzeliśmy" i coś niecoś wiemy o tym miejscu. Pomnik milicjantów postawiono na cześć poległym tutaj funkcjonariuszom MO w walce z antykomunistycznym podziemiem lub oddziałami UPA. Nie wolno oceniać ludzi po kolorze munduru, czasem może to być zwodnicze. Tak więc i nie negujmy ofiary poległych żołnierzy i policjantów "Polski Ludowej" - służba nie zawsze wiązała się z ideowymi przekonaniami. A co do mostka - prowadzi on na cmentarz wojenny nr 68.

A oto i "Nasza" kładka :) 

Pomnik milicjantów 

W drodze do cerkwi 

A tutaj ciąg dalszy opowieści z 2013 roku: "Ruszyliśmy jednak w kierunku cerkwi. Po około godzinnym marszu po asfaltowej drodze (no, może więcej niż godzinę) dotarliśmy do cerkwi. I tutaj kilka słów o samej cerkwi:

Cerkiew grekokatolicka pw. Św. Michała Archanioła powstala w roku 1819. Odnowiono ją od zewnątrz w 1967 roku, i obecnie znajduje się w nim kościół rzymsko-katolicki pod tym samym wezwaniem. Jest to drewniana budowla o konstrukcji zrębowej. Jest to dobry przykład zachodnio łemkowskiego budownictwa cerkiewnego (zajrzyjcie do posta: Cerkwie Łemkowskie). Cerkiew jest trójdzielna i pokryta gontem. Niestety nie udało Nam się wejść do środka, więc nie pokarzemy Wam Naszych fotografii. Ale zapraszamy Was** na ciekawą stronę Link  - tam też obejrzycie sobie dokładnie tą przepiękną świątynię – a wierzcie Nam, warto! Wspomnimy tylko że na uznanie zasługują kompletny rokokowy ikonostas z XVIII wieku oraz późnobarokowe ołtarze boczne."

I znów piszemy: "Oglądając cerkiew dostrzegliśmy nieco dalej na północny – zachód od niej, położony na łagodnym zboczu pagórka cmentarz parafialny. Zaintrygował Nas więc postanowiliśmy udać się tam natychmiast, mimo iż droga wiodła przez błota. Z każdym krokiem czuliśmy się bardziej zaszokowani stanem tej nekropolii. Mimo bowiem iż znajduje się blisko cerkwi, jej stan zachowania pozostawia wiele do życzenia. Poprzewracane obeliski, krzyże i cokoły, popękane krzyże, skruszone przez czas i wodę pomniki z piaskowca. W pewnym momencie zauważyliśmy, że jeden z grobów jest zapadnięty. Zaczęliśmy więc stąpać jeszcze ostrożniej i delikatniej niż wcześniej. Kilka innych grobów również było charakterystycznie „ugiętych” . Na cmentarzu naliczyliśmy około 20 krzyży i obelisków, w większości zdobionych krzyżami prawosławnymi, chociaż zdarzały się także krzyże łacińskie. Nagrobki wykonywano z łatwo dostępnego tutaj piaskowca, chociaż zdarzają się także krzyże i elementy żeliwne. Ale widać już na pierwszy rzut oka, że spoczęło tu o wiele więcej osób, a ich nagrobki z czasem się rozsypały. A wprawne oko wyłapywało miejsca po owych pochówkach. Stąpaliśmy więc ostrożnie. Kilka nagrobków było odnowionych, co Nas uradowało. Większość jednak pomników sypała się niemalże w oczach.  Teren cmentarza ogrodzony był prowizorycznym płotem, oddzielającym sacrum od profanum."
Odwiedziliśmy go ponownie w 2015 roku. Nie zmieniło się tutaj zbyt wiele. Ale piękne, poranne słońce dodało uroku zapomnianej nekropolii. Krzyże muśnięte promieniem słonecznym robiły wielkie wrażenie..

widok z drogi głównej

Spojrzenie niemalże na cały cmentarz. Niewiele pozostało..

Ten widok utkwił w Naszej pamięci chyba na zawsze 

Ten również, każdy krok stał się ostrożniejszy...

 Ponad godzinę spędziliśmy tutaj.

Jak dalej przebiegała nasza wyprawa? Ano tak: "Zadumani ruszyliśmy w stronę Bodaków i Bartnego. I tak mijając i cerkiew, i pomnik milicjantów doszliśmy do cmentarza wojennego nr 68, jednego z 4 założonych w Ropicy Górnej – pamiątki po bitwie Gorlickiej. I tutaj zerknęliśmy, chociaż tylko na chwilę. I Naszą uwagę przyciągnęły wstążki w barwach czeskich i słowackich. A na jednym krzyżu znajduje się metalowa imitacja czapki żołnierza piechoty austro – węgierskiej. Spoczywają tam bowiem żołnierze 28 pułku Landwehry.  Ktoś również zostawił tam zdjęcie młodego oficera służącego w tym pułku i poległego tutaj. To dziwne uczucie gdy widzi się twarz młodej osoby,, a spoczywającej już od dawna w zimnym grobie."

Cmentarz wojenny nr 67

Po wizycie na owym cmentarzu ruszyliśmy w drogę do Bartnego, do przyjaciółki, u której spędziliśmy miło wieczór, a także wypoczęliśmy w ciepłych łóżeczkach przed następnym dniem pełnym nowych wrażeń.
W innych latach dalej poznawaliśmy Ropicę. W roku 2014 odwiedziliśmy pozostałe cmentarze wojenny: nr 68 i 77. A rok 2015 to czas, gdy ponownie odwiedziliśmy dawny cmentarz łemkowski. Dobrze jest powspominać, prawda?

Pozdrawiamy gorąco!

Idziemy na Bodaki.. :) 

*, ** -informację na temat historii Ropicy Górnej pozyskaliśmy częściowo ze strony http://www.sekowa.info/. Stąd też udostępniliśmy widok 3D wnętrza cerkwi.

Źródła informacji:

www.sekowa.pl
Luboński P. (red.), 2012, Beskid Niski. Przewodnik dla prawdziwego turysty, Pruszków.