Kotań - okiem wędrowca

Witajcie,

Podczas naszej wakacyjnej wędrówki nasze kroki skierowały się w stronę Kotani, miejscowości położonej w Beskidzie Niskim, otoczonej zewsząd lasami  MPN. Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z 1518 r. kiedy to należała do starostwa bieckiego. Nazwa miejscowości pochodzi od kocenia się wypasanych tutaj owiec. Franciszek Ferdynand Lubomirski w 1763 r. przekazał pod budowę cerkwi pole zwane "Pawlikówką". Kotań stanowił oddzielną parafię do roku 1799, kiedy to przyłączono ją do grekokatolickiej parafii w Krempnej. W wyniku tzw. schizmy tylawskiej (1926) część mieszkańców przeszła na prawosławie, budując cerkiew (czasownię), która istniała do lat pięćdziesiątych (XX w.) nieużywana zawaliła się. Lata wojny odcisnęły piętno na mieszkańcach i samej miejscowości. Część ludności wysiedlono na Ukrainę (1945), a dwa lata później pozostałych na tereny dawnego województwa zielonogórskiego. Po utworzeniu w 1969 parafii rzymskokatolickiej w Krempnej, Kotań stał się jej filią. W latach pięćdziesiątych na opuszczonych terenach utworzono PGR, a w latach siedemdziesiątych pracowali w nim więźniowie z zakładów karnych istniejących w Kotani i okolicznych wsiach. Obecnie zabudowania te służą jako ośrodek wypoczynkowo - szkoleniowy diecezji rzeszowskiej.

idąc ze Świątkowych.. 

bocianie gniazdo 

czy tu nie jest wspaniale..? ;) 

do cerkwi już tuż, tuż... 

w pięknym krajobrazie pozostałości dawnych dni.. 

krzyż przydrożny 

cerkiew, z widokiem na starą, olbrzymią lipę 

My kierowaliśmy się do tej miejscowości od strony Świątkowej Małej, wspaniałej miejscowości, ale o niej innym razem. Mijaliśmy po drodze różne przydrożne krzyże. Już z oddali dostrzegliśmy górującą nad doliną świątynię.
Cerkiew pod wezwaniem św. Kosmy i Damiana została wzniesiona w 1841 na miejscu starszej drewnianej cerkwi. Uznawana jest za jedną z najpiękniejszych budowli cerkiewnych na Łemkowszczyźnie. Świątynia trójdzielna jest orientowana, o konstrukcji zrębowej. Wieża o ścianach pochyłych z izbicą, oraz pozorną latarnią. Wokół wieży tzw. zachaty (dodatkowa przestrzeń, uzyskana w wyniku postawienia pod szerokim okapem, często przy ścianie mieszkalnej chyży). Nad nawą i prezbiterium dachy o konstrukcji namiotowej, łamane, kryte gontem. Na teren cerkwi wchodzi się przez drewnianą bramkę z gontowym dachem. Otoczona została drewnianao - kamiennym ogrodzeniem. Za świątynią znajduje się łemkowski cmentarz. Nad wejściem widnieje data 1841, co oznacza najprawdopodobniej jej przebudowę. Nałożono wtenczas blachę na dach, zastępując dotychczasowe gonty. W 1963 podczas remontu utworzono wokół cerkwi pamiątkowe lapidarium - (zabytkowe nagrobki z okolicznych wsi zgromadzono w jednym miejscu, by uchronić je przed całkowitym zniszczeniem). Samą cerkiew zaś podczas tego remontu rozebrano, zakonserwowano i złożono z powrotem (przywrócono gonty). W 1962 wywieziono XVII wieczny ikonostas i pozostałe wyposażenie umieszczając je w Muzeum Ikon w Łańcucie. W latach 2003- 2004 wymieniono gont na całej powierzchni cerkwi. Aktualnie świątynia jest w dobrym stanie. Od 2010 roku sukcesywnie powracają sukcesywnie do cerkwi stare ikony, które przez dziesiątki lat znajdowały się w zbiorach Muzeum. Świątynia ta należy do najbardziej typowych budowli sakralnych na Zachodniej Łemkowszczyźnie, dlatego też jej wierna kopia znajduje się w skansenie we Lwowie.

widok cerkwi od strony Babińca 

krzyż znajdujący się przed cerkwią 

kilka zdjęć lapidarium przycerkiewnego...  

lapidarium w Krempnej bardzo się rozrosło.. 

.. i jeszcze jedno..

..kolejne.. 

cerkiew i piękne niebo.. 

kopuła nad nawą 

i z drugiej strony.. 

widok z cmentarza, od Prezbiterium po Babiniec 

czaszka i piszczele - symbol zwycięstwa nad śmiercią (tak po krótce) 

nie myśleliśmy że wyjdziemy do środka.. 

to był piękny dzień... 

Gdy oglądnęliśmy wspomnianą cerkiew ( z zewnątrz, gdyż była zamknięta) i znajdujący się tuż przy niej cmentarz; dopadło nas zmęczenie i głód. Tak więc siedząc w cieniu nabieraliśmy sił na dalsze wędrowanie. Było cicho spokojnie, śladu żywego ducha; aż nagle zobaczyliśmy psa który samotnie wędrował. Pomyśleliśmy że pewnie niedaleko za nim znajduje się jego właściciel. Upłynęła dość długa chwila nim pojawiła się na horyzoncie starsza kobieta - jak się później okazało Łemkynia, i opiekunka cerkwi. Mieliśmy mnóstwo szczęścia, bo Pani ta szła po krzesła, które zostały w świątyni po uroczystości ślubu i mieliśmy niepowtarzalną okazję zobaczyć wnętrze tego uroczego cudu architektury.

starałem się jak mogłem, ale aparat.. 

cegiełka od " Miłej Pani Lemkyni" :) Djakuju :) 

Kobieta z właściwą sobie charyzmą zaczęła snuć opowieść o dziejach swego życia i cerkiewki. Wspominała czasy gdy ludność łemkowska została wysiedlona z Kotani i pobliskich terenów. Ona wraz z rodzicami została - jej ojciec bowiem był Polakiem a matka Łemkynią. Żałowała, ze mimo próśb matki, nie chciała zgłębiać łemkowskich tradycji, języka... I wspominała z uśmiechem na twarzy powroty niektórych mieszkańców. Utkwiło Nam również w pamięci jej zdanie: " Dawniej tu były kwiaty, tyle kwiatów, bło tak pięknie. Teraz okolice zarastają krzaki, drzewa, chaszcze, chwasty... ". Pani opowiadała Nam także o historii cerkwi, jak ją remontowano, że znaczono każdy kawałek drewna by potem wiedzieć jak to złożyć. Zaciekawiła nas też historią o starej lipie, która na pierwszy rzut oka nawet nie bardzo rzuca się w oczy. Pierwotnie stały dwie, lecz jedna została wycięta, gdyż prawdopodobnie zagrażała zabytkowi. Ta co została prawdopodobnie jest tak stara jak świątynia. To wspaniałe spotykać podczas swoich wędrówek takich ludzi. Właśnie takie spotkania czynią nas bogatszymi wewnętrznie.

cmentarz za cerkwią 

czas starł już wiele grobów... 

miejmy nadzieję, że te groby pozostaną... 

Po wspaniałych wrażeniach, powędrowaliśmy w dalszą drogę. Jeszcze przez długi czas nie schodził z naszych ust temat cerkwi i jej opiekunki.Szkoda że nie zapytaliśmy tej przemiłej Pani o imię... Oby żyła jak najdłużej w zdrowiu i pomyślności. O Krempnej do której powędrowaliśmy ... mieliście okazję przeczytać w ostatnim czasie. :)

krzyż przydrożny .. 

i następny. 

stadnina w Kotani - Krempnej 

praca wre. i pogoda dopisuje :) 

nowe krzyże również się pojawiają.. 

koniki :) 

historia wszędzie skryta., czeka na Nas... 

Pozdrawiamy serdecznie i..
 zapraszamy do lektury kolejnych postów :)






Źródło inf.:
 inf. z broszurki podarowanej nam przez Panią Lemkynię, 
www.beskid-niski.pl
Luboński P., 2012, Beskid Niski. Przewodnik dla prawdziwego turysty.