Szlachetny lasów król - czyli o jeleniu szlachetnym

Witajcie,
dziś pragniemy przedstawić Wam sylwetkę pięknego ssaka a mianowicie Jelenia Szlachetnego. Polskę zamieszkuje jeleń europejski zwany też skandynawskim. Prócz tego wyróżniamy kilka podtypów tego zwierzęcia, a mianowicie jelenia bieszczadzkiego (największy i najsilniejszy), mazurskiego, pomorskiego i wielkopolskiego.

Środowisko życia
Preferuje on połacie leśne, lecz z uwagi na poroże nie gęsto zarośnięte. Warto zwrócić uwagę, że występuje nie tylko w lasach liściastych i mieszanych, ale nie pogardzi też iglastymi. Najważniejsze co jest dla tych zwierząt, to występowanie w okolicy leśnej powierzchni trawiastej, łąkowej. Co ciekawe cechuje je zmienność środowisk, na wiosnę ich ulubionym miejscem stają się łąki i szuwary, latem i jesienią bory dębowo-bukowe, natomiast porą zimową preferują lasy sosnowe.

Wygląd
Niby każdy gdzieś chociażby na obrazku widział jelenia i wie jak to zwierze wygląda, jednak pokusimy się tutaj o krótki opis. :)Zarówno samiec i samica (zwana łanią i pozbawiona poroża) są harmonijnie zbudowane, jednak osobnika płci męskiej wyróżnia piękne poroże. Podstawę tego pięknego elementu zaczynają się pojawiać u młodych już w 7-8 miesiącu. Po niedługim czasie wyrastają tzw. tyki jelonek z takim "porożem" zwany jest szpicakiem. Co ciekawe już następnego roku w kwietniu/maju je zrzucają. W trzecim roku życia jeleń nakłada swój drugi wieniec, wycierany zwykle w sierpniu. Z wiekiem rzecz jasna liczba odnóg na porożu się zwiększa, aż do osiągnięcia dojrzałości samca (10-14 lat) - następnie maleje. Byka (samca jelenia) u którego wstępuje korona nazywamy koronnym, z tym że może być dwustronnie koronny lub jednostronnie koronny.  Osobniki w średnim wieku zrzucają poroże w marcu/kwietniu, a nowe wyrasta im na przełomie lipca/sierpnia. Co ciekawa waga takiego poroża u karpackiego i mazurskiego jelenia waha się 6-12 kg, u pozostałych zaś 3-8,5 kg. Jeleń średnio w naszych warunkach osiąga 2,5 m długości i 1,5 m w kłębie. Maksymalnie waga tego zwierzęcia wynosi 459 kg, natomiast  w Polsce waga ta waha się w granicach 130-150 kg. Biorąc pod uwagę wiek dojrzały średnio samiec waży 224 kg a samica 132 kg. Sierść jelenia zaraz po narodzinach jest jasno-brązowa z białymi plamkami na grzbiecie i po bokach. Natomiast dorosły osobnik latem jest rdzawo-brunatny, zaś zimą siwo-brunatny. Ciemniejsze od reszty ciała są nogi wierzch głowy i szyja.

Pożywienie
Niemal 50 gatunków drzew i krzewów stanowi pożywienie dla jeleni. Dostarczają one pożywienia w postaci pędów, kory, owoców i liści. Z ważniejszych gatunków żerowych można wymienić: sosna pospolita, grab, brzoza brodawkowata, dąb szypułkowy i bezszypułkowy. Wśród krzewów nie mogło zabraknąć: leszczyny, kruszyny, maliny, wierzby iwy. Jeżeli chodzi o krzewinki to najchętniej zjadane są borówki. Spośród roślin dwuliściennych do najważniejszych należą: pszeniec, szczawik zajęczy, zawilec, poziomka, gajówka i szczaw. Oraz oczywiście około 100 gatunków traw. Dieta jeleni oczywiście ulega zmianom zależnie od pory roku. Wiosną niemal 40% stanowią trawy i turzyce, latem największą grupę zjadanych roślin stanowią zioła, jesienią przeważają krzewinki, natomiast zimą 50% pożywienia pochodzi z drzew.

Rozród
Rykowisko jeleni odbywa się zwykle w drugiej połowie września. Mimo, że dojrzałość płciowa  osobniki osiągają w drugim roku życia, to dopiero 5-7 letnie samce przystępują do rykowiska. Samica rodzi pierwsze młode w wieku 3 lat po ciąży trwającej ok 7 miesięcy. Poród odbywa się w maju/czerwcu w ukryciu i najczęściej rodzi się 1-2 młodych. Kiedy tylko młode jest zdolne do wędrówki (po kilku dniach od narodzin) dołącza z matką do stada. Żywi się mlekiem do ok. 10 mies.

Zagrożenie i ochrona
Jeleń w niewielkiej ilości wpływa korzystnie na ekosystem leśny zwiększając jego  wydajność i zróżnicowanie. Jednak ich nadmierna ilość wpływa niekorzystnie na cały ekosystem. Naturalnymi wrogami jelenia są wilk, ryś i niedźwiedź. W Polsce jest on zwierzyną łowną z okresem ochronnym: na byki wolno polować 21.08-28/29.02; na łanie 01.10-15.01: na cielaki 01.10-28/29.02. Wg danych z 2011 roku liczba jeleni wynosi 190 tys sztuk i ciągle wzrasta.

Dziękujemy bardzo za udostępnienie nam zdjęć przez Lenę i Daniela Król

Pozdrawiamy serdecznie :)!

Źródła:
www.wikipedia.org
www.lowiecki.pl
natura.wm.pl
www.ekologia.pl