Bocian biały

Witajcie.
Dzisiaj przedstawimy kolejnego mieszkańca Beskidu Niskiego (choć nie tylko), którego zapewne znacie również ze swoich okolic*. Ale czy na pewno? Na pewno jednak słyszeliście nieraz o "polskim ptaku", wędrującym co roku do "ciepłych krajów"by tam przetrwać zimę w komfortowych warunkach. W tym roku chyba i w Polsce wiodłoby się mu nie najgorzej... Przedstawiamy bociana białego**.

bocian w locie - robi wrażenie, prawda? /fot.Lena Król/

Bocian biały (Ciconia ciconia) należy do rodziny bocianowatych - dużych ptaków brodzących. Upierzenie ma głównie białe, lotki jednak mają kolor czarny. Jak to jest z tym białym kolorem - rzadko jest to "śnieżna" biel, bowiem ptaki te często zakładają swoje gniazda na kominach czy dachach domów, przez co często są ubrudzone sadzą. Bociany mają długie, czerwone nogi i długie, czerwone dzioby. Jak już wspomnieliśmy - są to duże ptaki: Od czubka ogona po czubek dzioba mierzą 100 - 115 cm. Sporo, prawda? Rozpiętość skrzydeł również imponuje - dochodzi bowiem do nawet 215 cm! Waga natomiast jest przyzwoita: 2,5 - 4,4 kg. Bocian jest największym polskim ptakiem. Na marginesie dodamy - całe szczęście że gustuje w "żabach", nie w przedstawicielach człowiekowatych.. 

bocianie gniazdo w Grabiu /SD/

Co jada bocian? Oj, nie jest wybredny: Żywi się owadami, płazami, dżdżownicami, gryzoniami, rybami. Gdy zaś jest na prawdę źle i nie ma dostępu do innego pożywienia - może pożerać pisklęta i jaja innych ptaków. Patrząc więc na jadłospis można dojść do wniosku, że w gruncie rzeczy to pożyteczny ptak - pożera bowiem gryzonie i szkodniki, utrapienie rolników (także tych z BN).

zakochana para.. ;) /fot. Lena Król/

Bocian to stworzenie bardzo towarzyskie. Tworzą często stada, zarówno podczas żeru, jak też i wtedy, gdy lecą "do ciepłych krajów". Stada te są niekiedy bardzo liczne. Ach, nieraz to lądowały takie "eskadry" na łąkach wokół mojego domu.. Szkoda że nigdy nie wpadłem na to, by zrobić im chociaż jedno zdjęcie - mea culpa...




Bocian to ptak monogamiczny - dobiera sobie jedną partnerkę / partnera, lecz nie na całe życie. Gniazdo budują jednak obydwoje, i może ono posłużyć nawet kilka lat. Na zmianę również wysiadują jaja. Samica składa ich zazwyczaj 4. Po 33 - 34 dniach wysiadywania wykluwają się pisklęta. Tu warto dodać - młode mają nogi i dziób czarne, szarawe - "czerwienieją" dopiero z wiekiem. Dzieci opuszczają gniazdo po 58 - 64 dniach od wyklucia. Rodzice nie porzucają ich jednak całkowicie - przez kilka dni jeszcze dokarmiają swoje potomstwo. Co do bocianich gniazd - są wielgachne! Osiągają nawet 2 metry wysokości i 1,5 metra średnicy!

Co do występowania - nie jest to gatunek "beskidzki" - żyją bowiem w Europie, Afryce Płn i Płd oraz w Płd - Zach Azji (po Kazachstan). Uwielbiają żyć blisko człowieka, gniazdują na terenach rolniczych, w pobliżu obszarów podmokłych. Jest to ptak - wędrowiec. Lubi ciepłe klimaty, stąd też z Europy odlatuje do Afryki w sierpniu - wrześniu. Wraca zaś do Nas w marcu i kwietniu. Ptak ten wydaje charakterystyczne dźwięki - klekotanie. Dźwięk powstaje poprzez szybkie "kłapanie" dziobem, i ma na celu bądź to zachęcić partnerkę do bliższego poznania, bądź też - odstraszyć inne bociany z terytorium zajętego przez daną parę.

sejmik bociani/fot. Lena Król/

a tu "Nasze" boćki z Izb 

Jest to ptak chroniony, i zagrożony. Bo o ile w średniowieczu ptak ten korzystał z ludzkich działań - karczowania lasów etc, to o tyle dzisiaj stosowane przez człowieka zabiegi agrotechniczne i chemiczne zmniejszają jego populację, Tak np. ptak ten znikł w Europie Zachodniej. Na szczęście prowadzi się programy reintrodukcji gatunku, i tak np. bociany "powróciły" do Holandii.Belgii czy Szwajcarii. Bocian jest też dobrym gatunkiem wskaźnikowym dla ekologów. Chroni także wiele gatunków roślin i małych zwierząt, zwalczając ich wrogów np. gryzonie. Wyniszczenie populacji bociana powoduje zachwianie ekosystemem. Dlatego tak ważna jest ochrona jego siedlisk - starorzeczy, bagnisk, torfowisk, łąk, jeziorek... I tak np. w Polsce od 1995 roku prowadzi się krajowy program ochrony gatunku pt. " Ochrona bociana białego i jego siedlisk". Zarazem jednak mało kto wie, że bocian to swoista kolonia pasożytów - np. wszy. W bocianich gniazdach również ich nie brakuje, np. pasożytów z rodziny chrząszczowatych. 

Bocian w locie /fot. Lena Król/

i w gnieździe /fot. Lena Król/

Bocian to także zwierzę - symbol. Symbolizuje w Polsce koniec lata odlatując, i koniec zimy - wracając. Ale wiąże się też z innymi kulturami: W starożytnym Egipcie był symbolem BA  - duszy ludzkiej. W mitologii greckiej i rzymskiej bociany są symbolem wspaniałych rodziców, był tam chroniony, za jego zabicie groziła nawet kara śmierci. W mitologii hebrajskiej ptak ten to symbol miłosierdzia. Bociana białego czczą również Muzułmanie - bowiem ptak ten odbywa coroczną "pielgrzymkę" do Mekki (podczas swej wędrówki). Bocian biały zainicjował również badania nad wędrówką ptaków w Niemczech - bowiem badacze zainteresowanie badali osobniki, które wracały do kraju z... afrykańskimi strzałami wbitymi w ciało - nawet jeden egzemplarz takiego ptaka jest na Uniwersytecie w Rostocku. O przynoszeniu dzieci przez bociana pewnie słyszeliście :D Dla chrześcijan bocian to symbol czystości i pobożności. W Europie Środkowej i Wsch - oznaka harmonii w rodzinie, znak nadchodzącego szczęścia. Co ciekawe, w XIX wieku uważano że bociany żyją tylko... w krajach o ustroju republikańskim. Skąd ludzie mają takie pomysły...

gniazdo w Kotani /SD/

A jak to jest z bocianem w BN? Wędrując przez wsie można spotkać liczne bocianie gniazda - na słupach energetycznych, dachach zabudowań... To cieszy oczy. Bardzo. I jest wiele bocianów - ile - sami nie wiemy. Ale jedno jest pewne - bez tych ptaków Beskid nie byłby taki sam...

No, na dziś to tyle - pozdrawiamy serdecznie.

(Dziękujemy Lenie Król za udostępnienie przepięknych fotografii)



* inf. pochodzą ze stron:
www.bocian.org.pl
www.orzw.pl
pl.wikipedia.org
www.ptaki.info
** większość zdjęć, które nie należą do Nas mają w podpisie źródło pochodzenia.