Bohdan Igor Antonycz

Witajcie,

dzisiaj chcemy przybliżyć Wam wybitną postać pochodzącą z Łemkowyny, z Beskidu Niskiego. Przedstawimy Wam poetę, który przez całe swoje krótkie życie sercem, duszą i piórem związany był ze swoją małą ojczyzną.
Mowa o Bohdanie Igorze Antonyczu.


Bohdan Igor Antonycz (Богдан-Ігор Антонич) urodził się 5 października 1909 roku w Nowicy (Zachodnia Łemkowyna). Był synem parocha Wasyla Antonycza. Co ciekawe, wcześniej ojciec Bohdana nosił nazwisko Kit - lecz zmienił je, bo nie chciał by syn był pośmiewiskiem dla innych (szczególnie że był synem księdza). Bohdan pochodził z rodziny greckokatolickiej. Zresztą pozostał grekokatolikiem do końca życia.
Od początku wyróżniał się ciekawością otaczającego go świata, miłością do "słowa". Chyba też lubił się uczyć.
A uczył się początkowo w domu, pod okiem opiekunki pochodzącej z Nowicy. To jej zasługą było wpojenie mu przywiązania do ludowej tradycji, fantastycznych baśni, legend i opowieści, a nader wszystko - wierszy. W przyszłości stało się to zauważalne w jego twórczości. Antonycz nie tylko posiadł talenty pisarskie. Także malował i grał na skrzypcach a nawet komponował własną muzykę. Tym wszechstronnym zdolnościom zawdzięczał wspaniałe wiersze, tworzone w oparciu o przeżycia i bogatą wyobraźnię.
Wiersze zaczął pisać wcześnie, już w szkole.
Miał szczęście - jako syn parocha posiadł dość dobre wykształcenie, bowiem zazwyczaj tylko księży było stać na kształcenie swoich dzieci. A jako że był jedynakiem, był specjalnie traktowany. Co ciekawe, przez pewien czas mieszkał w Lipowcu -jego ojciec bowiem został parochem lipowieckiej parafii (był nim w latach 1913-1918).

B. I. Antonycz /źródło: pl.wikipedia.org/

W roku 1928 ukończył Gimnazjum w Sanoku. Tutaj też pogłębił swoją wiedzę (a właściwie zetknął się) z języka ukraińskiego - bowiem ukraińskie i rusińskie dzieci pobierały tam lekcje tegoż języka. To też wykreowało jego osobowość i przyszły sposób tworzenia.
W 1928 roku przeprowadził się wraz z rodziną do Lwowa. Tam też zaczął naukę w Uniwersytecie, Lwowskim. Kształcił się w dziedzinie polonistyki i slawistyki. Co prawda była to polska instytucja, jednak pobierało w niej nauki wielu Ukraińców. Bohdan zaś nawiązał z nimi szybko serdeczne kontakty i przyjaźnie. Wspierany przez przyjaciół, zaczął szybko uczyć się literackiego języka ukraińskiego, oraz tworzyć w języku ukraińskim.
Był bardzo aktywny. Oprócz pisania wierszy zajmował się też publicystyką. Został współredaktorem czasopisma Dażboh, przeznaczonego dla młodych Ukraińców. Bardzo szybko odnalazł się w kulturalnym życiu Lwowa. Wkrótce na łamach licznych gazet zaczęły pojawiać się jego teksty, publikowane pod pseudonimem Zoil. Pisywał satyry i felietony. Szczególnym uznaniem cieszył się jego dowcip, ostry i dosadny.
Antonycz niemalże pochłaniał książki do gramatyki ukraińskiej. Bardzo szybko też nauczył się biegle władać tym językiem. Równolegle też aktywizował swoje życie literackie. Pisał recenzje, przekłady, robił wykłady na temat ukraińskiej (i nie tylko) literatury, polemizował na tematy społeczne i polityczne.
Bohdan nie tylko pisał wiersze. Próbował również swoich sił m. in. w prozie. Zaczął pisać nowelę Trzy Mandoliny, której niestety nie ukończył. Nie ukończył również swojej powieści Na druhomu berezi (На іншому березі). Antonycz ułożył także libretto do opery Dowbusz autorstwa A. Rudnickiego.
Jednak najwięcej miejsca w jego twórczości zajmowała poezja. Za życia wydał trzy tomiki wierszy: Prywitannia żyttia (Привітання життя) w 1931 roku [pl. Przywitanie świata] , Try persteni (три перстені, 1934) [pl. Trzy pierścienie]  oraz Knyha lewa (книга Лева) w 1936 roku [pl. Księga lwa].
Niestety, był człowiekiem wielkich myśli, lecz słabego zdrowia. Zmarł 6 lipca 1937 na zapalenie płuc we Lwowie. Przeżył zaledwie 28 lat.

Pomnik B. I. Antonycza w Nowicy

Już po jego śmierci wydano w 1938 roku zbiór wierszy Zelena jewanhelija (Зелена Євангелія) [pl. Zielona ewangelia] oraz Rotaciji (Ротації)[Obroty].
Bohdan Antonycz wierzył w niepodzielną jedność człowieka, przyrody i kosmosu. Pociągały go także sprawy społeczne, na co wpływ miała obserwacja nocnego życia w biednych dzielnicach Lwowa. Sam siebie nazywał małym chrabąszczem ukraińskiej poezji.
Dzisiaj uznawany jest przez wielu znawców literatury za twórcę nowoczesnej literatury ukraińskiej.

Poeta po latach został upamiętniony. Stanął skromny pomnik ku jego czci w Nowicy w roku 1989. Jego imieniem nazwano IV LO w Legnicy. Pamięta o nim również Sanok, nazwano jego imieniem m. in. jeden z trzech dębów posadzonych ku czci trzech wielkich pisarzy.
W 1994 roku Władysław Graban wydał zbiór wierszy B. Antonycza, przetłumaczony z języka ukraińskiego na polski. Nosi on tytuł Cała chmielność świata.

Śladem pamięci o wielkim łemkowskim poecie jest Szlak Literatury im. Bohdana Igora Antonycza. Wiedzie on przez cztery wsie łemkowskie: Nowicę, Leszczyny, Kunkową i Oderne. Liczy on około 15 km. Obejmuje on kilkanaście atrakcji, m. in. cerkwie drewniane (i kościółek) z wspomnianych miejscowości.

Na koniec przedstawiamy Wam kilka wybranych wierszy Antonycza. Pochodzą z  tomu Cała chmielność świata:

Kalina

Kalina pochylona w dół
niczym jagoda
rośnie w czerwone słowo

Do uskrzydlonej wiosny
módl się módl
i pisz na głazie
pieśń kalinową


Słońce promienne
niczym strzała
przeszpili każde słowo
przepali głaz

Tylko kalina
kwitnie wciąż na nowo
pieśnią kalinową


Kośba

Niby ostrzałkę
kosiarz słońce za pas wciska
aż dzień się staje jaśniejszy i głośny
w rękawy chwytasz czas
i słowa śpiewanej kośby
pokotem kładziesz w strofy
trud się natchniony spełnia
i pot skrzydlaty uleci z czoła


Chmiel

Dziewczyno wiosenny chmielu
opleć mnie dookoła
to dzięcioły wystukują nasze sny
pośród mchów i liści
w stu dąbrowach
Wesela omajone wiosną
noc z tobą jak narkotyk
tajemnica szczęścia
i chmielny dłoni dotyk

Las

Naucz się leśnej mowy
z lisiej myśli z szeptu saren
księżyc idzie szlakiem do dąbrowy
elegie pisać na pniach

Strumyki wypłukują srebro ciszy
w kropelkach rosy pławią się trawy
niechaj najprostsze słowo noc usłyszy
i w księdze lasu zapisze nieśmiało

Powroty

Powracam
tam gdzie olszy i ryby
gdzie mięta wierzby płaczki
malowane ściany
i znów całuję czarne skiby
padłszy przed słońcem na kolana
I pochyliło się nade mną
jak matka nad synem
i znów mnie ziemia wzmacnia
pocałunkami kwiatów
oszałamia

Tu skiby czarne trzęsawiska siwe
na płotach chmury
jak pieluchy wiszą
w kędziory maja omotany ciszą
na świat przyszedłem
w słońcu pod olchami


Dzisiaj to już koniec, życzymy miłego tygodnia.
Pozdrawiamy!





Źródła informacji:
kurirgalicyjski.com
saczopedia.wmediach.pl
pl.wikipedia.org
szlakiliteratury.pl/szlak-literatury-im-bohdana-antonycza/